Helstu vandamįlin ķ žjóšfélaginu

Rašaš sem mest eftir alvarleika stigi.

Hįalvarlegt:

1.  Feršaišnašur sem rekin er įfram af rįnyrkju og įtrošslu į ķbśum landsins

Tilvistargrundvelli ķbśa landsins hefur meš žessu veriš kippt undan žeim og olliš žvķ grķšarlegum skaša sem mun aš öllum lķkindum vara ķ marga įratugi. Feršaišnašurinn er žvķ višurstyggileg og andstyggileg ašför aš landi og žjóš og ķbśum landsins.

Eitt af allra stęrstu vandamįlum viš žennan išnaš, en žau eru mörg, er aš hśsnęšisvandi į höfušborgarsvęšinu hefur stórlega įgerst ķ meir en įratug, en hann hafši žegar veriš erfišur fyrir ķ marga įratugi og er nś oršin óvišrįšanlegur.

Feršaišnašurinn veldur żmiskonar įhrifum į langvarandi hśsnęšisvandann, en helstu įhrifin eru žau aš valda aukinni eftirspurn eftir hśsnęši og skorti žvķ fylgjandi žegar eftirspurninni hefur alls ekki veriš mętt įratugum saman.

Žessi aukna eftirspurn byrjar į sama tķma og innflytjendur byrja aš streyma til landsins rétt fyrir aldamótin fylgjandi samningum um Evrópska efnahagssvęšiš.

En žó eftirspurnina megi aš stóru leyti, ef žį ekki aš mestu, rekja til innflytjenda, žį leikur enginn vafi į žvķ aš feršaišnašurinn hafi aš stóru leyti veriš knśinn įfram af innfluttu vinnuafli.

Ennfremur žį hefur nokkuš stór hluti innflytjenda veriš viš störf ķ skyldum atvinnugreinum į sama tķma sem hafa žjónustaš eša byggt undir feršaišnašinn meš beinum eša óbeinum hętti.

Žar aš auki žį hefur koma og višvera alls žessa innflutta vinnuafls sem tilgreint hefur veriš hér og hefur haft starfa ķ feršaišnašinum eša ķ skyldum atvinnugreinum, kallaš į enn fleiri og óskyld störf sem hafa aš nokkuš stórum hluta veriš mönnuš innflytjendum.

Žetta hefur žį žżšingu aš mjög mikil aukning hśsnęšiseftirspurnar į öldinni sé ekki einungis tilkomin aš mestu leyti vegna innflytjenda, heldur megi rekja eftirspurnina enn frekar til feršaišnašarins og skyldum atvinnugreinum.

Žaš er žvķ feršaišnašurinn sem ber meginįbyrgšina į žvķ įstandi sem rķkt hefur į hśsnęšismarkašnum į öldinni.

Til aš bęta grįu ofan į svart žį hefur hlutskipti stórs hluta innflytjenda veriš bęši landinu og stjórnvöldum til hįborinnar skammar.

Og ennfremur hefur žetta įlag į hśsnęšismarkašinn sagt til sķn į öšrum svišum žjóšfélagsins og skert lķfsgęši velflestra ķbśa landsins mešfram žvķ.

Nś er svo komiš aš hśsnęšisekla er oršin svo grasserandi aš flest fólk ķ hśsnęšisleit gęti eins žurft aš berjast eša leggjast lįgt til aš eiga einhverja von um aš fį fastan samastaš.

Žaš er žvķ ešlilegt og sjįlfsagt aš leggja mjög žungar og hįalvarlegar įsakanir į feršaišnašinn, žann lélega atvinnuveg sem skili litlu sem engu uppbyggilegu til framtķšar kynslóša ķbśa landsins heldur virki eins og atvinnuvegur fįtęks bananalżšveldis.

Žetta hįalvarlega vandamįl žarf aš byrja aš leysa tafarlaust og žaš įn vettlingataka gagnlausra og jafnvel svikulla stjórnvalda sem geta engan veginn veriš aš žjóna almannahagsmunum heldur samningum um Evrópska efnahagssvęšiš fyrst og fremst, og žvķ nęst hagvexti sem byggist aš mestu leyti į rįnyrkju bęši feršamannaišnašars og į vinnuafli innflytjenda ķ lįglaunastörfum.

2. Ósjįlfbęrt ašstreymi innflytjenda frį žvķ um aldamótin

3. Hśsnęšisvandinn

Stórfelldur vandi sem lżsir sér ašallega sem hękkandi fasteignaverši vķša um land, og sérstaklega į žéttbżlissvęšum, og žaš óešlilega miklum, og mętti ętla aš hefši kešjuverkandi įhrif į ašra undirstöšužętti žjóšfélagsins, eins og launa og framleišslukostnaši.

Hśsnęšisvandinn lżsir sér sķšan ennfremur ķ leiguvanda af margvķslegum toga sem hefur fariš stórvaxandi undanfarna įratugi.

Leiguverš  fer meir hękkandi en leigjendur hafa ķ rauninni rįš į. Leigjendur verša meir fastir į leigumarkašnum fylgjandi hękkandi fasteignaverši og hśsnęšisleigu.

Leigjendur bśa oršiš viš meir óstöšug og óörugg skilyrši į leigumarkašnum ašallega vegna hękkandi leigu og žarfar į aš skipta yfir ķ ódżrara leiguhśsnęši og flytjast į milli.

Hśsnęšisvandinn lżsir sér einnig sem heimilisleysi og er žaš žegar fólk leigir einungis herbergi og gerir žaš yfir lengri tķma, yfir įrarašir og jafnvel įratug ef ekki įratugi.

Fólk bżr ķ vaxandi męli lengur ķ foreldrahśsum og mętti įlķta žaš vera vanmetiš heimilisleysi. Fulloršiš fólk bżr til aš mynda į heimili hjį foreldrum sķnum og bżr viš įkvešiš öryggi, en žó ekki alveg, og mętti ętla aš vęri aš greiša fyrir veru sķna į heimili foreldra sinna, en um leiš og žaš myndi fara aš reyna fyrir sér į leigumarkašnum žį hefšu komiš ķ ljós žessi algengu vandamįl sem flestir glķma viš į leigumarkašnum, eins og žau aš fį ekki leiguķbśš. Žannig séš lķt ég į žetta sem vanmetiš heimilisleysi.

Hśsnęšisvandinn lżsir sér einnig sem hśsnęšisleysi, sem er žaš žegar fólk hefur ekki fastan samastaš og er grķšarlega alvarlegt vandamįl hjį flestum hśsnęšislausra. Hśsnęšislausum hefur fariš stórfjölgandi og eiga aš öllum lķkindum eftir aš fjölga į enn meiri hraša į nęstu įrum.

Žaš er ekki komiš til móts viš žennan hóp af fólki heldur er žaš lįtiš meira eša minna afskiptalaust sökum śrręšaleysis ķ mįlefnum hśsnęšislausra fyrir utan aš veita flestum ašgang ķ svonefnd gistiskżli sem eru ķ ofanįlag nęsti įfangi ķ hrörnandi įstandi hins hśsnęšislausa, sem er eitthvaš ķ lķkingu viš žaš aš vera į farfuglaheimili nema miklu verra, aš žvķ ašstęšur eru allt ašrar ķ gistiskżlum og eins er žeim lokaš į daginn frį morgni og fram į sķšdegi.

Žessum hópi fólks ķ hśsnęšisvanda fer fjölgandi og gistiskżlin rįša ekki lengur viš fjöldann žegar ķ dag. En žetta er śrręšiš sem flestir foršast eins og žaš getur og hķrast jafnvel frekar alveg į götunni. Žetta er ekki einungis fólk meš flókin vandamįl heldur lķka fólk sem er einfaldlega hśsnęšislaust įšur en hluti af žeim enda ķ enn verri farvegi vegna hśsnęšisleysis

4. Stórfelld mengun

Mengun er miklu meira vandamįl en flestir gera sér grein fyrir og veldur ómęldum skaša fyrir velflesta ef ekki alla hvar sem žį er aš finna.

Aš einni öld lišinni verša margir nśverandi mengunnarvaldar og įhrif žeirra oršnir miklu betur žekktir, og mennirnir farnir aš hafa miklu betri stjórn į žeim.

En samt verša ašrir nśverandi mengunnarvaldar ekki eins žekktir į sama tķma og žvķ bķšur žeirra śrlausnir lengra fram ķ tķmann.

En į mešan munu ašrir nżjir mengunnarvaldar bętast viš og žvķ verša ekki neinar stórkostlegar framfarir til lengri tķma litiš.

5. Of mikil skżjamyndun, śrkoma og ónógt sólskin

Veldur auknum heilsuvanda manna, dżra og gróšurs og hefur žar aš auki kešjuverkandi įhrif.

6. Aukin stéttaskipting

Stéttaskipting žjóšfélagsins er aš fęrast ķ aukana og biliš į milli lęgri og efri stéttanna fer breikkandi, mešan hin rķku ķ miš og efri stéttunum verša aušugri og aušgi sjįlf sig enn meir eftir žvķ, en lįgstéttirnar lifi oršiš viš meiri skert lķfsskilyrši.

Mjög alvarlegt: 

1. Hśsnęšismįl aldrašra og umönnun žeirra

2. Veršhękkanir

3. Launakostnašur

4. Fęšuöryggi

5. Innflutningur

6. Ónóg raforkuframleišslsa

Raforka er ekki einungis framleidd ķ ófullnęgjandi męli heldur er vöntun į  nżtingu įreišanlegra og skilvirkra ašferša viš aš framleiša rafmagn til višbótar viš vatnfallsorku og verša aš öllum lķkindum ekki komnar nęsta įratuginn.

Į mešan mun raforkužörf fara vaxandi, og sķaukinn raforku skortur valda takmörkunum žvķ fylgjandi.

7. Śkraķnu strķšiš og žįtttaka stjórnvalda ķ žvķ

Gęti veriš hęgt aš lżsa žvķ sem žjóšarskömm en vęri rangt, aš žvķ žaš eru stjórnvöld sem standa aš žessu en ekki žjóšin. Yrši žó fyrst žjóšarskömm žegar žjóšin hefši veriš tęld nógu mikiš til aš vera samžykk žessu. Žetta er mjög alvarlegt mįl sem bķšur lausnar mjög langt fram ķ tķmann.

Žaš mętti eflaust rekja Śkraķnu strķšiš til įkvešinna fyrirętlanna hjį įkvešnum ašilum um aš efna til leiks ķ Śkraķnu sem hefši sķšan stigmagnast ķ harmleik žeim sem į sér staš og į aš aš öllum lķkindum eftir aš stigmagnast enn meir.

En žaš skiptir ekki öllu mįli, žvķ žaš sem skiptir mestu mįli er žaš sem muni įvinnast meš žessu. Og žį eiga rķki heims eins og Ķsland aš taka žįtt ķ žvķ og lįta lķta śt sem veriš sé aš heyja strķš gegn “įgangsömum” rśssneskum birni, og žaš sé veriš koma Śkraķnu til varnar, en er sķšan ķ rauninni ekki tilfelliš.

Žannig hefur ryki veriš slegiš ķ augu almennings ķ löndum eins og į Ķslandi og almenningur og stjórnmįlamenn haft aš fķblum ķ hįskalegum leik sem žaš aš žarf ķ ofanįlag aš bęta fyrir.

8. Óašgengileg og óskilvirk heilbrigšisžjónusta

Vegna sķaukins įlags į heilbrigšiskerfiš sķšustu įratuga og mį rekja aš mestu leyti til innflytjendastreymis og feršamanna sem hefur ekki veriš mętt. ašrir af helstu orsakažįttum žessa eru fleiri sżkingarhęttur sem hafa veriš ķ umferš vegna innflytjenda og feršamanna og leggjast į landsmenn og ašra ķbśa landsins. Žaš er einnig oršin meiri mengun og loftslagsbreytingar sem hafa mjög mikil įhrif į heilsu manna og bśfénašs og gróšurs.

9. Aukin vķmuefnaneysla

Skapar aukinn og flókinn lżšheilsulegan, heilsu, félagslegan og fjįrhagslegan vanda.

10. Nżbyggingasmķši hefur hrakaš stórleg undanfarna įratugi og sérstaklega sķšustu tvo

Nżbyggingar žurfi miklu fyrr į naušsynlegum višgeršum į aš halda og meš kostnaši žvķ fylgjandi.

11. Ašferšir viš mešhöndlun sorps eru ófullnęgjandi og žarfnast gagngerrar endurskošunnar

Žaš er ašallega tvennt sem žarf aš gera til aš bęta stórlega žessar ašferšir.

Žaš fyrsta er žaš hvort vert vęri aš brenna mest allt sorp eša brenna žaš og nżta sem orkugjafa ķ leišinni meš tilliti til mengunnar sem hlotist hefši af žvķ og hefši ekki veriš rįšiš viš meš fullnęgjanlegum hętti.

Nęsta atriši sem žarf aš gera til aš bęta śr mešhöndlun sorps er aš lįta alla naušsynlega eša mikilvęga flokkun sorps fara fram meš sjįlfvirkum hętti į sértilgeršum stöšvum žannig aš heimili verši nęr alveg undanskilin kröfum um flokkun venjulegs sorps, mešan geršar verši ašrar kröfur til fyrirtękja žegar žörf er į. 

12. Samkynhneigšar įróšur

Gegndarlaus, svķviršilegur og meinillur, og elur į firringu hjį veiklundušu fólki. Er greinileg vélun ķ gangi gegn almenningi žar sem fólk er haft aš fķblum og gert aš fķblum af aftanķįhangendum og gjörspiltum undirróšursöflum.

Alvarlegt:

1. Ónóg veršmętasköpun

2. Léleg og óžarfa umferšarstżring

Sem hęgir um of į umferš og veldur aukinni mengun.

3. Léleg samgöngumannvirki į helstu umferšaręšum sem skila engan veginn hrašvirkni kröfum nśtķmans.

4. Forsetaembęttiš er ekki nógu valdamikiš

Žaš žarf aš vera mótvęgi viš alžingi og rķkisstjórn, og žaš virkt mótvęgi, og vera sérstakur hemill og yfirstżring fyrir žaš. 

Ennfremur žarf forseti aš vera sameiningarafl žjóšarinnar ķ bęši orši og verki ķ staš žess aš vera einungis sameiningartįkn žess.

5. Kvenréttindi og staša kvenna

Jafnrétti kynjanna į landinu nęst ekki nęgilega mikiš fyrr en eftir öld eša jafnvel aldir.

En mešan konur komi sér almennt meir į framfęri og auki völd sķn ķ žjóšfélaginu, žį mun žaš hafa ķ för meš sér aš hlutir fari śr skoršum vegna įherslna žeirra sem eiga ekki eins mikiš viš ķ gangrįs žjóšmįla, žvķ žjóšmįlin og žjóšfélagiš hefur litast of mikiš af mjśkum kvenlęgum og fķflalegum mįlum sem eru aš eyšileggja žjóšfélagiš.

Eins mun breytt almenn staša kvenna draga fram ķ dagsljósiš žeirra sammanlegu veiku hlišar.

Konur eru ekki betri menn, žęr žurfa einungis meiri tękifęri til aš sżna fram į ófullkomleika mannsins ķ sjįlfri sér og betri manneskju meš tķš og tķma.

6. Ófullnęgjandi og versnandi almannasamgöngur

Biš ašstaša og žjónusta viš faržega į höfušborgarsvęšinu til margra įra hefur ennfremur fariš versnandi.

Skżtur algjörlega skökku viš žį žróun sem hefur veriš ķ gangi mešan veriš er aš hvetja til almannasamgangna og faržegum fari sķfjölgandi.

7. Loftslagsbreytingar

8. Hlutfallslega fleiri į eftirlaunaaldri

9. Örorkulķfeyrisžegum fjölgar óešlilega mikiš

10. Nįttśruhamfarir ķ mannabyggšum sem įhrif hafa į afmörkuš svęši kaupstaša og bżla.

11. Ašstoš og stušningur viš öryrkja žarf aš vera ķ ešlilegum farvegi

12. Flottamenn

Žjóšfélagiš bżr oršiš viš flottamannavanda af įšur óžekktri stęršargrįšu į landinu og veršur aš segja aš žaš hefši veriš naušsynlegt aš flottamannavandinn hefši veriš afgreiddur allt öšruvķsi, žvķ kringumstęšur flottamamannavandans og hvernig mįlum hefur veriš hįttaš viš móttöku žeirra, eru vęgast sagt vafasamar og eiga ekki aš fį aš lķšast, og sérstaklega ekki žegar žjóšfélagiš er aš sligast undan geigvęnlegum vanda sem móttaka flottamanna eykur enn meir į.

Žetta er žvķ ekki einungis žjóšfélagslegur vandi žessi koma flottamanna, heldur er móttakan sišlaus og annarleg.

13. Innflytjendur og flottamenn sunnanmegin frį hnettinum

Allra žjóša kvikindi sem menga lķfkerfi og andrśmsloft landsins og lķfsstofn landsmanna og draga nišur vitsmunagetu og menningu žeirra.

14. Of mikil og óžarfa umhverfisvernd

15. Misnotkun gerfigreindar į samfélagsmišlum sķšustu tveggja įratuga

16. Samfélagsmišlar og ķtök žeirra ķ žjóšfélögunum og įhrif annarra ķ gegnum žį

17. Fjölmišlar

Vandamįl:

1. Sišrof

Vandamįl leiša til įkvaršanna, breytni og hegšunnar sem skeršir manneskjulega reisn og sómakend. Vandamįl af žessum toga fara vaxandi og sišrof fęrist žess meir ķ aukanna.

Sišrofiš mętti jafnvel ennfremur tślka bókstaflega žegar sišir eru rofnir ķ žeim tilgangi aš rjśfa žį, eins og aš hafa uppįkomu dansandi jólasveina undir spilun jólalags į ašaltorgi höfušstašarins ķ jśnķ mįnuši. Virkar eflaust saklaust, en hvernig į aš śtskżra žetta fyrir börnum? Žaš eru lķka margir sem hneykslast yfir žessu.

2. žjóškirkjan (rķkiskirkjan)

Órašaš ennžį:

fjįrmagnskostnašur

pķratar

samfylkingin

sjįlfstęšisflokkurinn

vinstri gręnir

heitavatn 


« Sķšasta fęrsla | Nęsta fęrsla »

Bęta viš athugasemd

Ekki er lengur hęgt aš skrifa athugasemdir viš fęrsluna, žar sem tķmamörk į athugasemdir eru lišin.

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband