Žörf į aš lķta raunsętt į innflytjendamįlin į landinu

Žaš sem ég hef oršiš var viš af umfjöllun um innflytjendamįl ķ fjölmišlum er žaš helst aš koma innflytjenda til landsins hafi veriš af hinu góša og hafi veriš uppbyggileg fyrir landiš.

En žaš hefur hinsvegar ekki boriš nęgilega mikiš į raunsęrri umfjöllun um innflytjendamįlin ķ fjölmišlum, og jafnvel mjög lķtiš eša ekki af nógu miklum žunga til aš žaš hefši getaš leitt af sér naušsynlega og gagnlega sjįlfsgagnżni fyrir ķslenskt žjóšfélag. Slķk umfjöllun hefši žurft aš vera ķ žįgu žjóšfélagsins og flestra hlutašeigandi hópa ķ inflytjendamįlum.

Žaš sem stendur hinsvegar upp śr meš komu innflytjenda er žaš aš hśn hefur haft mjög mikil įhrif į samfélagiš og hafi lagt til ómęldan skerf til žess sem er grķšarlegur.

En žaš er hinsvegar naušsynlegt aš lķta raunsętt į innflytjendamįlin og almenna stöšu innflytjenda og eins ķslendinga fylgjandi žessu mikla innflytjenda streymi til landsins og žann vanda sem žjóšfélagiš er ķ og mį rekja aš miklu leyti til žessa streymis.

Į įrinu 1996 voru alls 5.357 erlendir rķkisborgarar skrįšir meš bśsetu į landinu og voru komnir ķ um 70.000 sumariš 2023.

Žetta er grķšarlega mikil fjölgun į svo stuttum tķma, og af žessu hefši mįtt rįša aš žaš hafi veriš ķ gangi miklar žjóšfélagslegar breytingar sem segšu til um žaš aš žessu hlyti aš rįša eftirspurn, og aš žessi eftirspurn hlyti ennfremur aš standa undir sér.

En eftirspurnin hefur ķ rauninni aldrei stašiš undir sér į žessu tķmabili eša alla öldina allavega, og byrjaši žvķ mjög snemma į öldinni aš bresta ķ buršarstošum žjóšfélagsins sem voru žegar oršnar veikburša og höfšu svo veriš ķ įratugi.

Žaš eru tvķmęlalaust mjög ólķk sjónarhorn į žaš hvaš hafi rįšiš eftirspurninni, og hversu mikill stušningur hafi veriš fyrir henni.

En ķ žessu erindi er gengiš śt frį žvķ aš eftirspurnin hafi aš stóru leyti veriš óįbyggileg og vafasöm, ef ekki hįlfvegis óheišarleg.

Žaš sem er įtt viš hér er til aš mynda oft sś skiljanlega tilhneiging atvinnuveitenda aš notfęra sér tękifęri sem aušveldi žeim aš greiša lęgri laun, eša bjóša verri kjör en gengur og gerist, og nżinnflytjendur eša farandverkafólk fįi žį oft greišari ašgang aš atvinnu. En meš žessu er oft veriš aš gera möguleika annarra į vinnumarkašinum lakari eša jafnvel įlķka slęma ķ kjölfariš, og jafnvel aš ryšja žeim hįlfvegis frį atvinnutękifęrum sem žeir hefšu annars getaš sótt ķ.

Žetta byrjaši įbyggilega mjög snemma um aldamótin. En žaš er fyrir mér óvķst hversu śtbreitt žaš hafi veriš fyrst til aš byrja meš, en žaš viršist sķšan hafa einhvern veginn vaxiš ķ umfangi og sérstaklega žegar fjölgun feršamanna tók verulegan kipp upp į viš ķ byrjun annars įratugarins.

Stušningurinn viš eftirspurnina var sķšan strax of lķtill og varš meir og meir nįnast gott sem lķtill sem enginn eftir žvķ sem erlendu vinnuafli į landinu tók aš stór fjölga.

Stušningurinn žarf aušskiljanlega aš vera einna helst nęgilega mikiš framboš af hśsnęši, en žaš hefur ekki veriš tilfelliš. Žetta hefur veriš mjög alvarlegt vandamįl ķ lķklega allavega tvo įratugi og hefur fariš sķversnandi og er nś oršiš óvišrįšanlegt sķšustu įrin.

En viš žetta alvarlega vandamįl bętist viš žörfin į gistiašstöšu fyrir feršamenn og gerir žvķ žetta alvarlega vandamįl ennžį verra fyrir vikiš, žvķ ekki voru žaš lengur einungis gistiašstaša eins og hótel, gistiheimili, farfuglaheimili og tjaldsvęši sem feršamönnum baušst aš gista į, heldur einnig heilar ķbśšir eša herbergi ķ ķbśšum og hefur markašurinn fyrir žetta oršiš grķšarlega stór.

Nęst į eftir hśsnęšisframboši kemur lķklega stušningur fyrir almanna heilbrigšisžjónustu, en hann hefur ekki veriš nęgilega mikill allavega frį žvķ į fyrsta įratugnum og hefur įtt žįtt ķ žvķ aš dregiš hafi verulega śr ašgengi aš heilbrigšisžjónustu.

Žvķ nęst er žaš lķklega samgönguinnvišir sem hefur ekki veriš nęgilegur stušningur fyrir.

Feršamannaišnašurinn

Meginatrišiš ķ žessu erindi er žaš aš meginhluti starfa sem innflytjendur hafi sinnt hafi fyrst og fremst oršiš til ķ žįgu feršamannaišnašarins og tengdra atvinnugreina, og hafi innflytjenda flęšiš og stórfjölgun ķbśa į landinu ennfremur fjölgaš störfum eftir žvķ ķ öšrum atvinnugreinum.

Žvķ er gengiš śt frį žvķ ķ erindi žessu aš stórfjölgun innflytjenda sķšustu įratugi sem byrjaši frį žvķ rétt fyrir aldamót megi rekja aš allra mestu leyti til feršamannaišnašarins.

Meš žessu hefur veriš byggšur upp vinnumarkašur og žjóšfélag sem hringsnżst mikiš til um feršamannaišnašinn og veršur žaš aš teljast mjög óheppileg og mjög afleit žróun fyrir žjóšfélagiš og mun hafa mjög langvinn įhrif fram ķ tķmann.

Įhrifin eru neikvęš, af žvķ hér hefur veriš byggšur upp einn stór einhęfur atvinnuvegur sem skilar ekki tilbaka uppbyggilegri žekkingu né kunnįttu til framtķšar kynslóša žjóšarinnar sem situr landiš. 

Žetta er fyrst og fremst žjónustumišašur išnašur. En sem feršamannažjónusta žį hafi hann žó ķ sér fólgin tengslaskapandi möguleika sem ęttu aš geta fylgt jįkvęš įhrif fram ķ tķmann. En mįliš er hinsvegar žaš aš umsvif išnašarins eru of stór fyrir landiš til aš žaš sé raunveruleg žörf į žessum miklu tengslaskapandi möguleikum sem honum getur fylgt, og žvķ tel ég žessa möguleika ekki svara žeim kostnaši sem hafi fylgt išnašinum, og eru grķšarleg žjóšfélagsleg mein sem hafi oršiš til eša aukist verulega.

Til aš draga žetta skżrar fram žį eru žessi nešangreindu atriši žau helstu:

1. Stór hluti innflytjenda į vinnumarkašinum eru viš störf ķ feršamannaišnašinum.

2. Annar stór hluti innflytjenda į vinnumarkašinum sem eru ekki viš störf ķ feršamannaišnašinum eru aš störfum ķ tengdum atvinnugreinum.

3. Samfara komum innflytjenda og žeirri miklu ķbśafjölgun sem žvķ fylgir žį fjölgar störfum eftir žvķ, og hafa innflytjendur mjög lķklega mannaš žau hlutfallslega meir en ķslendingar.

4. Ķ žeim tilfellum sem ķslendingar hafi ekki getaš, eša viljaš manna störf sem innflytjendur hafi žegiš ķ stašinn, og eru öll utan feršamannaišnašarins og tengdum atvinnugreinum, žį hefur helsta įstęšan fyrir žvķ veriš lķklega sś aš launin hafi veriš of lįg, af žvķ störfin hafi ekki getaš framfleytt žeim ķ landi sem er į mešal žeirra landa žar sem langdżrast er aš lifa ķ, og hafi innflytjendur žvķ mannaš žau ķ stašinn.

5. Hluti vinnuveitenda hafi sérstaklega rįšiš innflytjendur eša erlendis bśsetta hingaš ķ lįglaunastörf og oft meš skilyršum eša skilmįlum sem ķslendingar og ašrir innfęddir og bśsettir til lengri tķma hefšu ekki viljaš sętta sig viš, mešan innflytjendur eša vinnuafl eins og žvķ sem er sérstaklega flutt inn til landsins til starfa ķ feršamannaišnašinum hefšu haft minna val um žaš og ķ sumum tilfellum jafnvel lķtiš sem ekkert.

Oft eru aš baki žessu žęr įstęšur aš launakostnašur og starfskjör séu vinnuveitendum mjög žungur baggi og žvķ neyšist margir vinnuveitendur til žess aš lįgmarka žennan kostnaš eins og hęgt er, mešan ašrir geta veriš aš reyna aš nį inn hagnaši sem reynist einfaldlega ekki nógu mikill.

6. Innflytjendur hafi fyllt upp ķ skaršiš fyrir ķbśa sem hafi ķ auknum męli misst vinnugetu sķna. žaš ętti aš vera hęgt rekja stóran hluta örorku tilfella til mjög erfišs žjóšfélags įstands sem megi rekja til margvķslegra orsaka. 

Lįglauna megin atvinnuvegir

Ķslenska žjóšfélagiš hefur lengst af veriš mjög fįtękt og er žaš ennžį, en hefur veriš žaš heldur meir undir nišri ķ nęr hįlfa öld. Atvinnuvegir landsins eru fįbreyttir og žeir sem hafa almennt séš skapaš landinu allra mestu žjóšartekjurnar eru fyrir žaš mesta byggšir upp af lįglaunastörfum.

Į mešan, og ķ marga įratugi, hefur žjóšfélagiš žó veriš į mešal žeirra landa sem hefur veriš hvaš dżrast aš lifa ķ eins og įšur var vikiš aš, og žaš hlżtur augljóslega aš hafa įhrif į žaš hvaša störf fólk velji aš sękja ekki ķ ef žau dugi ekki žeim til framfęrslu, og ekki sķst žegar žau séu ekki žess virši aš eyša starfsorku sinni ķ žegar žau eru illa borguš og of lżjandi og jafnvel vanžakklįt og mjög óviršuleg lįglaunastörf.

Žeir sem hinsvegar taki aš sér slķk störf verša oftar en ekki ķ fįtęktargildru ķ žjóšfélagi žar sem er ekki einungis dżrt aš lifa ķ, heldur sé ķ ofanįlag meš uppblįsin og meingallašan markaš sem hefur fengiš aš žróast įratugum saman og byggist į lįntökum og neisluhyggju žar sem żtt er undir vöru og lįntöku eftirspurn gagnvart almenningi og er žróun sem hefur veriš rķkjandi ķ fjölda įratuga og er löngu oršiš óvišrįšanlegt.

Og žetta framlag innflytjenda aš taka aš sér žessi lįglaunastörf ķ auknum męli undanfarna įratugi hefur oft veriš tališ vera ein af megin įstęšum žess aš innflytjenda streymiš til landsins hafi veriš tališ gagnlegt fyrir landiš.

En į mešan hefur žetta semsagt žęr hlišar viš sig aš stór hluti lįglauna innflytjenda hafi haft of litla framfęrslu ķ žessu rįndżra og eyšilagša žjóšfélagi.

Hlutskipti žeirra verši jafnvel enn verra en annarra, og alveg sérstaklega į höfušborgarsvęšinu žar sem ašflutningur fólks utan af landi var žegar oršin of mikill fyrir mörgum įratugum sķšan og fór aš leiša til aukins hśsnęšisvanda.

Innflytjendur koma sķšan oft allslausir til landsins eša eru eignaminni en žeir höfšu veriš žašan sem žeir fluttust bśferlum. Ekki sķst žaš aš innflytjendur hafi mjög skekkta stöšu į viš innfędda žegar komi aš baklandi innfęddra sem er stušningur vina og vandamanna.

Ašstreymi innflytjenda ķ heildina séš hefur žvķ ķ raun haft of takmarkašan stušning til aš geta reynst  įbyggileg og geta stašiš undir sér.

Ég tel žvķ innflytjenda stefnuna sem hefur veriš viš lżši vera skammarblett į ķslenska žjóšfélaginu gagnvart innflytjendum, og į sama tķma vera hnķfstunga ķ bakiš į nešri lįgstétt landsins sem var žegar fyrir į landinu, og hefur margt hvert ekki einungis gengiš meš skertan hlut frį borši af žeim sökum, heldur gengiš meš skķt į priki śt į sjóręningja plankann.

Svo byrja sķšan stór hluti lįgstéttar nżlišana, žessir  innflytjendur, aš verša meir og meir utangaršs ef žeir hafa ekki žį žegar oršiš žaš viš komu sķna hingaš ķ rįndżrt og śtskęlt ķslenska hórsamfélagiš, og žį fer aš bera stöšugt meir į skuggahlišum fįtęktar ķ reykvķska bęjarlķfinu sem ętti aš vera žjóšfélaginu til skammar. 

Hśsnęšisvandinn

Hśsnęšisvandinn į höfušborgarsvęšinu sem tók aš įgerast enn meir um aldamótin žegar žaš fór aš verša vart viš hśsnęšisskort og ekki einungis sķhękkandi hśsnęšisleiguveršs, og žį er ekki einungis sķ aukinn fjöldi fólks og sérstaklega innflytjendur sem neyšist til aš hżrast ķ herbergiskytrum heldur bķlskśrum og išnašarhśsnęši sem hefur veriš breytt ķ hśsnęši.

Žetta er mest megnis afleišing af óheftu innflytjenda flęši til landsins og er kolröng stefna, af žvķ žaš er hvorki ašstaša hér fyrir svo mikinn fjölda innflytjenda, né geta innflytjendur augljóslega haft vitneskju um žaš og koma žvķ hingaš flestir įn žeirrar vitneskju.

Mešan žaš var oršiš erfišara aš fį leiguhśsnęši frį aldamótunum žį er žaš oršiš illmögulegt ef ekki ómögulegt sķšasta įriš sökum aukins streymis innflytjenda og hęlisleitenda til landsins.

Til aš fólk geti fengiš leiguhśsnęši žį žarf žaš aš vera meš sambönd sem bjóši upp į aukinn forgang. En ef žaš hefur žau ekki, žį žarf žaš oršiš aš bjóša ķ hęrri leigu eša hafa góš mešmęli og góšan prófķl, eša bęši tvennt.

Og žį žarf aš spyrja hvernig žjóšfélagi ķslendingar vilji bśa ķ į Ķslandi

En žį held ég aš svörin verši ęgi ólķk hverju öšru.

Žaš er žó stašreynd aš žjóšfélagiš hafi breyst til mikilla muna frį žvķ sem įšur var seint į sķšustu öld og žaš hafi einna helst oršiš mikil breyting į lżš landsins sem viršist vera aš fęrast ķ annaš horf žegar į er horft og žaš į einungis mjög stuttum tķma eša um tveimur og hįlfum įratug og enn meir sķšasta įratuginn.

Mér hefši žótt mjög óešlilegt ef žessar breytingar hefšu veriš įlitnar lķtiš sem ekkert tiltökumįl, žaš aš nęr fimmtungur landsmanna vęru innflytjendur og ķ ofanįlag aš žessi fjöldi hefši nęr allur bęst viš į einungis tveimur og hįlfum įratug.

Slķkar breytingar eru žjóšinni óešlilegar og óhollar og gętu einungis fengiš aš višgangast ķ žręlanżlendum žegar innfęddir skipta ekki mįli. Og žaš hlżtur reyndar aš vera įstęšan fyrir žessum breytingum, ķslendingar į Ķslandi viršast einfaldlega ekki skipta lengur mįli fyrir žeim sem hér rįša.

Ķ ofanįlag er nokkur hluti nżlegra innflytjenda, og žaš stór fjöldi, af allt öšru saušahśsi en žjóšin, eins og frį Austurlöndum fjęr, Afrķku og Sušur og Miš-Amerķku. Hśšlitur žeirra er ekki stęrsta vandamįliš, heldur žaš sjįlft og rętur žess eins og žaš er komiš hingaš.

Ef žetta eru ljót orš, hversu meir ljótara er žaš žegar žetta fólk veršur aš nżlišun nešri lįgstétta landsins og jafnvel aš enn meiri śrhrökum vegna fįtęktargildru žeirra ķ einu af dżrasta landi heims, og menntunnarstigs žeirra?

Jafnvel vel menntaš og upplżst fólk frį žessum heimshlutum nżtur oft ekki menntunnarstigs sķns sķns į landinu sökum żmissa vandkvęša, eins og žegar žaš er ekki nógu mikil eftirspurn eftir starfsmenntun žeirra. Er višvera žeirra hér žį samt ennžį réttmęt? Nei, hśn leišir til spillingar getu žeirra og hęfileika og žeirra sjįlfra ķ leišinni.

Og žį er žjóšfélagiš fariš ķ hundana

Žaš hefur hvort sem er aldrei veriš nein reisn yfir ķslenska žjóšfélaginu sem hefur lengstum veriš vanžróaš og fįtękt, og er žaš ennžį daginn ķ dag, stašsett į landsvęši žar sem ekki hefur veriš aušvelt aš byggja įbatamikinn išnaš į nįttśruaušlindum žess.

Landiš hafi sķšan lengst af lotiš yfirrįšum erlendra rķkja og lżšur landsins veriš žvķ ósjįlfstęšur og viršist vera žaš ennžį daginn ķ dag svo jašri viš aš Ķsland vęri sżndar rķki, og er žaš jafnvel. Ķsland er sżndarrķki, rķkiš er ekki bśiš sjįlfstęšri žjóš, žjóšin er nżlendu žręlar, og innflytjendur žręla nżlišun til aš bęta viš fleiri žręlum og bęta upp žręlamissi eša óžęga žręla


Vonarneisti framtķšar

Sį fjallaš um framtķšar hlutverk Ķslands og ķslendinga ķ einu riti undir lok sķšustu aldar, og virtist žaš vera sveipaš einhverjum dżršarljóma.

Žetta var ritiš Hin mikla arfleifš ķslendinga eins og ķslensk žżšing žess hét og er höfundur ritsins Adam Rutherford.

Ég veit ekki nįkvęmlega hvers ešlis hutverkiš hafi veriš, en žaš viršist hafa veriš af andlegum toga, en hvers konar andlegum, og hversu mikiš śtbreiddum skal hér ósagt lįtiš.

Į žessum tķma fannst mér hugmyndin vera spennandi framtķšarsżn og vera mikil sannindi ķ žeim.

Nśna nokkrum įratugum sķšar žegar komiš er vel inn ķ 21. öld og eftir aš žaš hafi oršiš mjög mikil straumhvörf ķ žjóšfélaginu, žį fer mašur aš rifja upp žessa hugmynd og leiša hugann aš žvķ hvort žaš sé fariš aš bera eitthvaš į žvķ sem hugmyndin vķsi til.

Ég tel nokkuš mikiš benda til žess aš žetta viršist vera ķ buršarlišnum.

En žį mętti spyrja hvernig žį og hvaš ķ eiginlega stefni, og hverskonar hlutverk žetta sé.

Ķ fyrsta lagi žį tel ég aš straumhvörfin ķ žjóšfélaginu bendi til žess aš žetta sé ķ buršarlišnum. Hręringarnar ķ žjóšfélaginu sem eru mjög miklar segja til um žaš aš eitthvaš sé yfirvofandi.

En žessar hręringar eru žó ekki góšar žó žęr séu af hinu góša. Deigiš er hrįtt og žarf ennžį aš hręra ķ og forma endanlega og žvķ nęst baka ķ ofni, į talsveršum hita og tķma žar til hęgt verši aš taka śt og kęla, og žvķ nęst kremi smyrja, og žį helst žunnu kremi svo kakan valdi eigi velgju.

En ef žaš hinsvegar beri į velgju žį er žaš ekki žaš dżršar hlutverk sem sjį hefši mįtt nęr fram į, en er vonandi heldur ekki rétt, žvķ ķslendingar hafa ķ rauninni heldur ekki neitt framtķšar dżršarhlutverk, og žaš er blessunnarlega heldur ekki fariš aš sjį fram į neina dżrš ennžį eša eitthvaš sem gęti bent til žess.

Fyrir mitt leyti žį finnst mér reyndar eins og forskot hafi veriš tekiš į sęluna. Žaš hafi eins og veriš reynt aš lķkja eftir deiginu og žykku dķsętu og velgjukenndu kremi smurt į. En ég frįbiš mér slķkar veitingar žegar gera skal eitthvaš gott og gagnlegt, og heilsusamlegt, ef ekki meinholt.

Og žvķ segi ég aš deigiš sé ennžį ķ ofninum og hitinn eigi eftir aš aukast žar til klukkan slęr į réttum tķma og bjölluhjóš heyrist og tķmi sé kominn į aš opna ofninn og hleypa śt hitanum og taka baksturinn śt, smyrja smį og sneiša nišur, og deila śt.

Og žį skulu lżširnir fį aš heyra žaš, aš žetta séu meinhollar veitingar sem į verši hęgt byggja meinholla framtķš, aš sinni, žar til endir į žvķ žurfi aš koma til, žvķ ekkert vari aš eilķfu, kakan og allir sem af henni hafi sneytt hafi hvort sem er veriš mótaš ķ forgengilegt mót, og meginreglan sé auk žess sś aš žeim eigi žaš hvort sem er aš vera žaš gagnlegt og meinhollt.

Annars er ég rauninni į žvķ aš landiš sjįlft og žeir kraftar sem žaš mótar og vegleiša séu eitt af meginįhrifa öflum aš baki žvķ aš hér brjótist śt framrįs umskapandi krafta. Žeir eigi aš hafa įhrif į landsmenn og landsmenn muni bregšast viš žvķ.

Ég hefši reyndar viljaš tala af mjög mikilli fyrirlitningu gegn landsmönnum sem ég hata, žaš er ekkert gott ķ žeim né öšrum mönnum, sem ég einnig hata, eša menningu žeirra. Ég hef megna andstyggš og fyrirlitningu į kśltśr žeirra allra, en žó ekki öllu, eins og skyri til aš mynda, lambahjörtum og folaldakjöti og hvalkjöti.

Hvernig mun svo ódżršar hlutverk žessara skepna verša, hversu lķtiš vont munu žęr lįta af sér vont leiša?

Munu žęr stefna į friš og réttlęti, og hvernig žį, eša skyldi eitthvaš annaš og betra vera ķ buršarlišnum?

En friši og réttlęti mannanna mį hrękja vel śr sér, og ekki skal žaš žvķ vera į bošstólum.

En haršfisk og slįtur er frekar hęgt aš lįta sér vel lķka.

Žarna er žaš žį komiš, śt skal žvķ į borš borinn haršfiskur og slįtur nęr öllum til yndisauka.

Žetta geta landsmenn eftir allt saman og verša af nokkrar glęringar žar sem fornir eldar og kraftar muni glęša veitingarnar allar og kynda vel undir krįsirnar.


Steinrunni kirkjuklumpurinn į efstu hęš Rekavķkur

Um hundraš feršamenn viš Hallgrķmskirkju, og flestir af žeim, eša ef til vill einungis slatti aš mynda kirkjuna, sem er ljót og hęfir ekki einu sinni innihaldinu į nokkurn mįta nema žį heimsins bįbilju og sżndarljóma, auk hinu steinrunna og upphafna manns orši.

Hyskiš lķklega aš fara aš taka lyftuna upp til aš virša fyrir sér ósómann sem jesś hafnaši.

Slķkt er statt um kirkju višriniš ķ belgķska ESB krembullinu ķ 101. Steinklumpur sem lašar aš sér selfie žyrsta kynslóš, nema rekvķking ķ leit aš sjaldséšum setu bekkjum ķ rekavķkinni sem elur af sér hrakhóla kynslóšir.


Trśar hyski

Einhver į vegum jesś eitthvaš helvķtis krists trśfélags į allra žjóša ESB kvikinda torginu ķ dag, Hlemmi, og žurfti ég aš vķsa honum mjög ókurtleysislega frį enda žoli ég ekki svona framkomu hjį fólki.

Byrjar į žvķ aš heilsa manni og žvķ aš nęst aš spyrja hvernig mašur hafi žaš.

En ég vissi strax af erindum mannsins enda er hęgt aš žekkja žetta trś hyski frį öllum öšrum, svo ég brįst mjög illur viš įšur en hann gat byrjaš aš dęla dellunni śt śr sér.

Hefši įtt aš taka af mér beltiš og hirta hann. Ég er heilagur helvķtin ykkar og krefst žess aš žiš séuš hrein og bein. Varst žś hreinn og beinn ķ framkomu žinni helvķtiš žitt? Žvķ nęst hefši ég slegiš hann meš beltinu og sagt svo višurstyggšunum aš hypja sig frį augsżn minni.

Žiš skuluš bara reyna nęst helvķtin ykkar hefši ég svo hreytt śt śr mér.


Yndisfögur sįlarskvķsan

Žaš yrši dįlķtiš viškvęmt aš fara til sįlgreinis til aš greina ķ manni sįlina og finna śt hvaša sįl mašur hefši aš geyma. Skoša ķ manni nżrun og lifrina og magaflóruna, ef žį ekki endažarmflóruna lķka.

En einhverja sįl hlżt ég nś aš hafa, og er hśn eflaust nógu hrein og fķn, en žaš er žó best aš halda sįlinni fyrir sjįlfan mig.

En žaš ętti aš vera hęgt aš sjį sįlar įruna og fegurstu litbrigši hennar bera fyrir, knśna beint śr išrum sįlar og sjį žar nokkuš ljós svart og nokkuš ljós brśnt leika žar um innan um žyngri og dekkri liti.

Svo hefši mašur męlt beint frį sķnum dżpstu lambahjörtu rótum frį žvķ um kvöldmatarleytiš deginum įšur og hefši žį falliš himneskt skż meš frķskum andvara yfir alla hjöršina.


Feršamannaišnašurinn er glępur gegn landinu sem fęr aš višgangast

Hvašan eiginlega kemur žessi žennsla ķ hagkerfinu sem er veriš aš reyna aš hęgja į?

Talaš um innlenda eftirspurn en hvaša žį?

Žaš er aušvitaš ekki feršaišnašurinn sem var oršinn stęrsti atvinnuvegurinn į landinu, og žaš svo stór aš sjįvarśtveginum var żtt til hlišar ķ žjóšmįlaumręšunni žar til covid skall į og hann kom aftur inn ķ hlżjuna.

En svo eftir aš feršaišnašurinn hefur tekiš sig upp aftur žį er aldrei beint sjónum aš žessum glórulausa bananalżšveldis išnaši sem er aš naga ķbśa landsins inn aš beini.

Hórbęlis išnašur upp į nokkur hundruš milljarša į įri hverju žżšir fjįrfestingar upp į hvaš marga milljarša, nokkra? nei aušvitaš ekki, heldur tugi milljarša ef ekki hundraš milljarša į įri.

Fasteignir vega vķsast langžyngst, bifreišar, hórbęlis innmaturinn, flugvélar og žyrlur, ef jafnvel ef ekki flutninga skip lķka.

Feršamannaišnašurinn er glępur į svo mörgum svišum, og nś getur almśginn séš hvernig žessi glępur er mešhöndlašur af rķkinu og hvaš rķkiš standi žį fyrir.

Stżrivaxtahękkun veitir sķšan mjög ólķklega atvinnuvegi sem er ķ ofžennslu ašhald. Hękkunin kemur žvķ ekki ólķklega mest nišur į heimilum og fyrirtękjum sem voru ķ tiltölulega ešlilegum gangi og vexti, en fara nś ķ samdrįtt og lęgš og įföll sem grefur undan langtķma framtķšarhorfum žeirra og jafnvel endanlegum horfum.

Į mešan fęr žessi ónżtis hórbęlisišnašur aš valsa um eins og ķ einhverju ęvintżri enda er hann augljóslega ķ nįšinni hjį keisaranum sem lętur sér blķškuna og vęndiš aušvitaš vel lķka enda venjulega forheimskt asnaprik.

En žaš er keisarinn sem hefši įtt aš veita hórbęlinu taumhald svo jafnręšis vęri gętt, ķ staš žess aš lįta stofnun stżra vöxtum žjóšarbśinu og heimilum landsins ķ óhag.

En asnaprikiš hefur ekki vit į žessu og kann eigi ólukku hórbęlis sķns frį aš stżra og setur žvķ į endanum höfuš sitt į fat.


Hundar og eigendur žeirra viš Arnarhól

Alltaf jafnt sorglegt aš sjį žessa hunda į Arnarhóli hvaš žeir viršast vera mikiš show off fyrir EIGENDUM sķnum eins og einn nśna viš uppgiršinguna viš Sešlabankann.

Sį reyndar nokkra fyrir nokkrum vikum sķšan ķ EIGU sama ašila eša hunda haldara ef til vill ķ 101 sem voru aš leika sér aš žvķ aš slįst. En eigandanum hafi sķšan žótt komiš of mikiš af hinu góša og hreinlega sett einn žeirra ķ band og var žaš žį mér til yndisauka.


mbl.is Enn meš „yfirspennt hagkerfi“
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Kaldur Arnarhóllinn

Mašur žarf aš žiggja žóknun fyrir aš drepa tķmann į Arnarhóli, žeim vindasama og kalda hóli, og žaš jafnvel ķ jślķ af öllum mįnušum.

Fimm žśsund fyrir hvert korter aš sumri til meš hrķšskotabyssu fyrir veišar, og hlżjan sumarfatnaš meš sigi śr žyrlu og aftur tilbaka. En tķu žśsund aš vetri til, og hlżs vetrarfatnašar, meš ullarpeysu og lošhśfu, og pela.


Fjör gęti veriš aš fęrast enn meir ķ leikana į landinu į komandi tķmum

Žaš eru margvķslegir ašilar sem tengjast žróun mįla į Ķslandi meš beinum og mešvitušum hętti, og žeir gera žaš meš hver sinni virkni og ešli žessara tengsla.

Meš öšrum oršum žį er virkni žeirra ekki sś sama, eins og gefur aš skilja, ašilarnir geta jś veriš misvirkir ķ žessum efnum. En hér er lķka įtt viš ólķka virkni, ķ žeim skilningi aš virknin geti lķka veriš meir ķ bakgrunninum en hjį öšrum. Semsagt, žį geta ašilarnir ekki einungis veriš misvirkir žegar kemur aš žróun mįla į Ķslandi, hvaš žeir eyši miklum tķma og séu uppteknir viš žaš, heldur hversu mikiš af virkninni hjį žeim fari fram ķ bakgrunninum.

Og svo žegar kemur aš sjįlfum tengslum žeirra viš žróun mįla, žį er ešli žessara tengsla ólķk, eins og gefur aš skilja, ašilarnir eru jś aš gera ólķka hluti, og sem fara heldur ekki alltaf saman viš žaš sem ašrir eru aš gera og stefna aš žegar kemur aš žróun mįla. En žeir geta žó skipst ķ hópa og unniš saman aš sameiginlegum markmišum.

Nokkur óžekkt öfl sem įhrif hafa į žróun mįla į Ķslandi

En žaš eru margvķsleg öfl sem įhrif hafa yfir landinu og verša nefnd hér nokkur žeirra sem eru óžekkt.

Ašili 1

En svo vęri einn ašili og hann vęri ekki staddur ķ sama kafla og ašrir, hann vęri komin miklu lengra ķ sögunni, skrįšri jafnt sem óskrįšri. Hann vęri žar aš auki staddur į allt annarri bylgjulengd en ašrir. Žaš vęri ekki ljóst hvaš hefši vakaš fyrir honum. Hann skipti sér ekki af žvķ sem fram fęri ķ nśinu.

Ašili 2

En svo er žaš en einn ašili, og hann er ennžį óskiljanlegri, og hann er į annarri bylgjulengd en sį fyrrnefndi. Hann vakir yfir landinu. En hann skiptir sér ekki af žvķ sem fram fęri ķ nśinu.

Ašili 3

En žaš eru enn ašrir ašilar sem koma aš žróun Ķslands, en žeim er ekki umhugaš um velferš Ķslands af žvķ žeir vinna eftir kerfi sem nęr óratķma framįviš. Žeir skipta sér žvķ ekki af žvķ sem fram fęri ķ nśinu.

Įhrifa allra žessara žriggja ašila fer lķklega aš gęta į įkvešinn hįtt į komandi tķmum.

En žessir žrķr mjög ólķku ašilar skipta sér ekki aš velferš landsins ķ nśinu eins og įšur hefur komiš fram, žannig aš įhrifa žeirra mun lķklega ekki gęta į žvķ sviši, og sérstaklega ekki žrišja ašilanum, af žvķ hann er vķšsfjarri raunveruleika mannanna.

Žeir vinna eftir hagsmunum sem falla sem mest aš heildar hagsmunum žessa hnattars, en žeir gera žaš allir meš žeim takmörkunum sem žeir eru bundnir af og eru mismikil hjį hverjum og einum žeirra.

Žaš sem getur hinsvegar gerst, og mun vęntanlega gerast į komandi tķmum, ef žaš er ekki žegar hafiš, er žaš aš žó žeir skipti sér ekki af žvķ sem fram fari ķ nśinu, žį eru įkvešin įhrif eša umsvif į landinu, eša žungi žeirra sem veki hjį žeim višbrögš, og žaš er mjög lķklega žannig sem einhver tenging eša tengsl verša į milli žeirra og nśsins, og žannig sem įhrif žeirra verša vart aš žvķ er viršist inn ķ nśiš. Veit hinsvegar ekki hversu mešvitašir žeir vęru af nśinu į mešan.

Žannig aš žó žeir skipti sér ekki af žvķ sem fram fari ķ nśinu žį munu žeir gera žaš ķ bakgrunninum ef žeir muni bregšast viš sérstökum umsvifum mannanna, eša žunga žeirra, eins og įšur var vikiš aš.

Žeir eru žį vęntanlega aš fara aš bregšast viš og valda įhrifum meš žvķ, og eins eru žeir lķka aš fylgja eftir langtķma markmišum sem unniš er eftir.

Žetta eru skapandi öfl, reginöfl sem hafa mikla mótunnareiginleika, og žegar žeir munu bregšast viš žeim žunga sem fylgir umsvifum mannanna į Ķslandi į žessum aš žvķ er viršist vķšsjįrveršu tķmum žį munu įhrif žeirra aš öllum lķkindum verša eftir žvķ.


Endurvinnsluašferšum samfélaganna verši kastaš į hauganna

Žaš er ekki sjįlfsagt eša ešlilegt aš flokka venjulegt sorp į heimilum og fyrir žvķ eru tvęr góšar įstęšur, og eru žessar:

žessu fylgi sóšaskapur og óžarflega mikiš umstang sem er ekki žess virši.

Žar aš auki į fólki aš vera frjįlst aš velja aš flokka ekki sorp sem fellur til į heimili žess eša fyrirtękis og er žaš žrišja góša įstęšan ef ekki sś mikilvęgasta.

Endurvinnsla śrgangs eins og plasts og pappa hafi misfarist of mikiš ķ gegnum tķšina og valdiš grķšarlegum umhverfislegum spjöllum.

Hvorki sorp hiršu ašilar į landinu né erlendir endurvinnsluašilar hafi ķ rauninni haft getu né burši til aš taka į móti endurvinnsluśrgangi og sinna śrvinnslu hans meš fullnęgjanlegum og įbyrgum hętti.

Endurvinnsluśrgangur frį ķslenskum heimilum og fyrirtękjum hafi mest allur veriš sendur śr landi, og hafi lķklega aš stóru leyti safnast žar upp og įtt žįtt ķ žvķ aš hafa olliš svo miklum spjöllum žar og rįšaleysi aš honum hafi į endanum veriš lķklega mest öllum fargaš meš einum eša öšrum hętti, og mjög lķklega oftast meš brennslu, eša mjög lķklega losašur ķ höfum heims, og ekki ólķklega uršašur ķ jöršu. Og žetta mešan stór hluti heimila og fyrirtękja voru alla sķšustu įratugina aš flokka og safna endurvinnsluśrgangi samviskusamlega.

Mįliš horfir žvķ žannig viš hjį mér aš heimilin og fyrirtęki eigi ekki aš žurfa aš standa ķ óžarfa sóšaskap viš aš flokka og safna rusli sem til fellur hjį žeim, og jafnvel žó endurvinnsluašferšir hefšu tekiš stórbreytingum til hins betra. Žvķ rusl sé rusl sem megi kasta ķ EINU og sömu ruslafötuna, hvort sem er mulningur eša ósamanbrotin mjólkurferna, eša sįpuflaska og hvort sem hśn vęri tóm eša full.

  • Žaš į žvķ aš brenna mest allt sorp
  • Sorp móttöku ašilar einir eigi aš flokka sorp sjįlfkrafa eftir žörfum

Ef žetta višhorf lżsi reišum mišaldra karlmanni žį ętti žaš ķ rauninni aš vera aušskiljanlegt mišaš viš hvaš samfélög eins og žaš Ķslenska séu oršin fram śr öllu hófi VITLAUS og GRĘNINGJALEG og séu ķ greinilegu nišurbroti, žvķ žau hafa misst mest alla žį skynsemi sem hafi haldiš žeim innan ešlilegra og skikkanlegra marka, og hafi žau žvķ villst af leiš meš villukenndri og kengbilašri stjórnun sem hefši leitt žau til tortķmingar ef ekkert hefši veriš aš gert. En žetta er lķklega tķmabundiš sturlunnarįstand žeirra sem muni ganga yfir eftir aš žau hafi vankaš viš sér.

Reiši mišaldra karlmašurinn ég er ekki einungis aš sjį forrįttuheimskun žį sem tröllrķši samfélögunum ķ žessum efnum, heldur ennfremur ašrar hlišar žess og žętti, eins og žeirrar sjśklegu sektarkenndar sem gripiš hafi samfélögin og viršist vera žįttur ķ žvķ aš fį žau til aš endurskoša venjur sķnar sem lķfsskilyrši žeirra sé komin undir, og žį dugi blessunarlega engan veginn lengur aš grafa sorpiš undir sig, heldur fęra žaš ķ annaš nżtanlegt mót ķ stašinn, en žį eru žar rįšandi greinilegir stórfelldir byrjunnaröršugleikar.

En mešan žetta er aš ganga yfir žį mun žeim lęrast aš umgangast aušlindir sķnar og umhverfi meš öšrum hętti žar til ašferšir žeirra skerpist til mikilla muna, og žaš svo mikiš aš žau žurfi ekki lengur aš vera aš ruslast, og hvaš žį aš vera aš tęma skyriš śr skyrdollunni viš innkaupin til aš aušvelda og flżta losun endurvinnanlegs śrgangs, en lįta svo dolluna enda sušur ķ kyrrahafi. En svona viršist mér hringrįsarhagkerfiš hafa nęr virkaš ķ raun, svo ekki er viš reišann og blótandi mišaldra karlmanninn aš saka.

En meš tķmanum verša samfélögin aš öllum lķkindum meir umbśšalaus og hlutum verši mjög lķklega eytt į stašnum.


Nęsta sķša »

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband