Þörf á að líta raunsætt á innflytjendamálin á landinu

Það sem ég hef orðið var við af umfjöllun um innflytjendamál í fjölmiðlum er það helst að koma innflytjenda til landsins hafi verið af hinu góða og hafi verið uppbyggileg fyrir landið.

En það hefur hinsvegar ekki borið nægilega mikið á raunsærri umfjöllun um innflytjendamálin í fjölmiðlum, og jafnvel mjög lítið eða ekki af nógu miklum þunga til að það hefði getað leitt af sér nauðsynlega og gagnlega sjálfsgagnýni fyrir íslenskt þjóðfélag. Slík umfjöllun hefði þurft að vera í þágu þjóðfélagsins og flestra hlutaðeigandi hópa í inflytjendamálum.

Það sem stendur hinsvegar upp úr með komu innflytjenda er það að hún hefur haft mjög mikil áhrif á samfélagið og hafi lagt til ómældan skerf til þess sem er gríðarlegur.

En það er hinsvegar nauðsynlegt að líta raunsætt á innflytjendamálin og almenna stöðu innflytjenda og eins íslendinga fylgjandi þessu mikla innflytjenda streymi til landsins og þann vanda sem þjóðfélagið er í og má rekja að miklu leyti til þessa streymis.

Á árinu 1996 voru alls 5.357 erlendir ríkisborgarar skráðir með búsetu á landinu og voru komnir í um 70.000 sumarið 2023.

Þetta er gríðarlega mikil fjölgun á svo stuttum tíma, og af þessu hefði mátt ráða að það hafi verið í gangi miklar þjóðfélagslegar breytingar sem segðu til um það að þessu hlyti að ráða eftirspurn, og að þessi eftirspurn hlyti ennfremur að standa undir sér.

En eftirspurnin hefur í rauninni aldrei staðið undir sér á þessu tímabili eða alla öldina allavega, og byrjaði því mjög snemma á öldinni að bresta í burðarstoðum þjóðfélagsins sem voru þegar orðnar veikburða og höfðu svo verið í áratugi.

Það eru tvímælalaust mjög ólík sjónarhorn á það hvað hafi ráðið eftirspurninni, og hversu mikill stuðningur hafi verið fyrir henni.

En í þessu erindi er gengið út frá því að eftirspurnin hafi að stóru leyti verið óábyggileg og vafasöm, ef ekki hálfvegis óheiðarleg.

Það sem er átt við hér er til að mynda oft sú skiljanlega tilhneiging atvinnuveitenda að notfæra sér tækifæri sem auðveldi þeim að greiða lægri laun, eða bjóða verri kjör en gengur og gerist, og nýinnflytjendur eða farandverkafólk fái þá oft greiðari aðgang að atvinnu. En með þessu er oft verið að gera möguleika annarra á vinnumarkaðinum lakari eða jafnvel álíka slæma í kjölfarið, og jafnvel að ryðja þeim hálfvegis frá atvinnutækifærum sem þeir hefðu annars getað sótt í.

Þetta byrjaði ábyggilega mjög snemma um aldamótin. En það er fyrir mér óvíst hversu útbreitt það hafi verið fyrst til að byrja með, en það virðist síðan hafa einhvern veginn vaxið í umfangi og sérstaklega þegar fjölgun ferðamanna tók verulegan kipp upp á við í byrjun annars áratugarins.

Stuðningurinn við eftirspurnina var síðan strax of lítill og varð meir og meir nánast gott sem lítill sem enginn eftir því sem erlendu vinnuafli á landinu tók að stór fjölga.

Stuðningurinn þarf auðskiljanlega að vera einna helst nægilega mikið framboð af húsnæði, en það hefur ekki verið tilfellið. Þetta hefur verið mjög alvarlegt vandamál í líklega allavega tvo áratugi og hefur farið síversnandi og er nú orðið óviðráðanlegt síðustu árin.

En við þetta alvarlega vandamál bætist við þörfin á gistiaðstöðu fyrir ferðamenn og gerir því þetta alvarlega vandamál ennþá verra fyrir vikið, því ekki voru það lengur einungis gistiaðstaða eins og hótel, gistiheimili, farfuglaheimili og tjaldsvæði sem ferðamönnum bauðst að gista á, heldur einnig heilar íbúðir eða herbergi í íbúðum og hefur markaðurinn fyrir þetta orðið gríðarlega stór.

Næst á eftir húsnæðisframboði kemur líklega stuðningur fyrir almanna heilbrigðisþjónustu, en hann hefur ekki verið nægilega mikill allavega frá því á fyrsta áratugnum og hefur átt þátt í því að dregið hafi verulega úr aðgengi að heilbrigðisþjónustu.

Því næst er það líklega samgönguinnviðir sem hefur ekki verið nægilegur stuðningur fyrir.

Ferðamannaiðnaðurinn

Meginatriðið í þessu erindi er það að meginhluti starfa sem innflytjendur hafi sinnt hafi fyrst og fremst orðið til í þágu ferðamannaiðnaðarins og tengdra atvinnugreina, og hafi innflytjenda flæðið og stórfjölgun íbúa á landinu ennfremur fjölgað störfum eftir því í öðrum atvinnugreinum.

Því er gengið út frá því í erindi þessu að stórfjölgun innflytjenda síðustu áratugi sem byrjaði frá því rétt fyrir aldamót megi rekja að allra mestu leyti til ferðamannaiðnaðarins.

Með þessu hefur verið byggður upp vinnumarkaður og þjóðfélag sem hringsnýst mikið til um ferðamannaiðnaðinn og verður það að teljast mjög óheppileg og mjög afleit þróun fyrir þjóðfélagið og mun hafa mjög langvinn áhrif fram í tímann.

Áhrifin eru neikvæð, af því hér hefur verið byggður upp einn stór einhæfur atvinnuvegur sem skilar ekki tilbaka uppbyggilegri þekkingu né kunnáttu til framtíðar kynslóða þjóðarinnar sem situr landið. 

Þetta er fyrst og fremst þjónustumiðaður iðnaður. En sem ferðamannaþjónusta þá hafi hann þó í sér fólgin tengslaskapandi möguleika sem ættu að geta fylgt jákvæð áhrif fram í tímann. En málið er hinsvegar það að umsvif iðnaðarins eru of stór fyrir landið til að það sé raunveruleg þörf á þessum miklu tengslaskapandi möguleikum sem honum getur fylgt, og því tel ég þessa möguleika ekki svara þeim kostnaði sem hafi fylgt iðnaðinum, og eru gríðarleg þjóðfélagsleg mein sem hafi orðið til eða aukist verulega.

Til að draga þetta skýrar fram þá eru þessi neðangreindu atriði þau helstu:

1. Stór hluti innflytjenda á vinnumarkaðinum eru við störf í ferðamannaiðnaðinum.

2. Annar stór hluti innflytjenda á vinnumarkaðinum sem eru ekki við störf í ferðamannaiðnaðinum eru að störfum í tengdum atvinnugreinum.

3. Samfara komum innflytjenda og þeirri miklu íbúafjölgun sem því fylgir þá fjölgar störfum eftir því, og hafa innflytjendur mjög líklega mannað þau hlutfallslega meir en íslendingar.

4. Í þeim tilfellum sem íslendingar hafi ekki getað, eða viljað manna störf sem innflytjendur hafi þegið í staðinn, og eru öll utan ferðamannaiðnaðarins og tengdum atvinnugreinum, þá hefur helsta ástæðan fyrir því verið líklega sú að launin hafi verið of lág, af því störfin hafi ekki getað framfleytt þeim í landi sem er á meðal þeirra landa þar sem langdýrast er að lifa í, og hafi innflytjendur því mannað þau í staðinn.

5. Hluti vinnuveitenda hafi sérstaklega ráðið innflytjendur eða erlendis búsetta hingað í láglaunastörf og oft með skilyrðum eða skilmálum sem íslendingar og aðrir innfæddir og búsettir til lengri tíma hefðu ekki viljað sætta sig við, meðan innflytjendur eða vinnuafl eins og því sem er sérstaklega flutt inn til landsins til starfa í ferðamannaiðnaðinum hefðu haft minna val um það og í sumum tilfellum jafnvel lítið sem ekkert.

Oft eru að baki þessu þær ástæður að launakostnaður og starfskjör séu vinnuveitendum mjög þungur baggi og því neyðist margir vinnuveitendur til þess að lágmarka þennan kostnað eins og hægt er, meðan aðrir geta verið að reyna að ná inn hagnaði sem reynist einfaldlega ekki nógu mikill.

6. Innflytjendur hafi fyllt upp í skarðið fyrir íbúa sem hafi í auknum mæli misst vinnugetu sína. það ætti að vera hægt rekja stóran hluta örorku tilfella til mjög erfiðs þjóðfélags ástands sem megi rekja til margvíslegra orsaka. 

Láglauna megin atvinnuvegir

Íslenska þjóðfélagið hefur lengst af verið mjög fátækt og er það ennþá, en hefur verið það heldur meir undir niðri í nær hálfa öld. Atvinnuvegir landsins eru fábreyttir og þeir sem hafa almennt séð skapað landinu allra mestu þjóðartekjurnar eru fyrir það mesta byggðir upp af láglaunastörfum.

Á meðan, og í marga áratugi, hefur þjóðfélagið þó verið á meðal þeirra landa sem hefur verið hvað dýrast að lifa í eins og áður var vikið að, og það hlýtur augljóslega að hafa áhrif á það hvaða störf fólk velji að sækja ekki í ef þau dugi ekki þeim til framfærslu, og ekki síst þegar þau séu ekki þess virði að eyða starfsorku sinni í þegar þau eru illa borguð og of lýjandi og jafnvel vanþakklát og mjög óvirðuleg láglaunastörf.

Þeir sem hinsvegar taki að sér slík störf verða oftar en ekki í fátæktargildru í þjóðfélagi þar sem er ekki einungis dýrt að lifa í, heldur sé í ofanálag með uppblásin og meingallaðan markað sem hefur fengið að þróast áratugum saman og byggist á lántökum og neisluhyggju þar sem ýtt er undir vöru og lántöku eftirspurn gagnvart almenningi og er þróun sem hefur verið ríkjandi í fjölda áratuga og er löngu orðið óviðráðanlegt.

Og þetta framlag innflytjenda að taka að sér þessi láglaunastörf í auknum mæli undanfarna áratugi hefur oft verið talið vera ein af megin ástæðum þess að innflytjenda streymið til landsins hafi verið talið gagnlegt fyrir landið.

En á meðan hefur þetta semsagt þær hliðar við sig að stór hluti láglauna innflytjenda hafi haft of litla framfærslu í þessu rándýra og eyðilagða þjóðfélagi.

Hlutskipti þeirra verði jafnvel enn verra en annarra, og alveg sérstaklega á höfuðborgarsvæðinu þar sem aðflutningur fólks utan af landi var þegar orðin of mikill fyrir mörgum áratugum síðan og fór að leiða til aukins húsnæðisvanda.

Innflytjendur koma síðan oft allslausir til landsins eða eru eignaminni en þeir höfðu verið þaðan sem þeir fluttust búferlum. Ekki síst það að innflytjendur hafi mjög skekkta stöðu á við innfædda þegar komi að baklandi innfæddra sem er stuðningur vina og vandamanna.

Aðstreymi innflytjenda í heildina séð hefur því í raun haft of takmarkaðan stuðning til að geta reynst  ábyggileg og geta staðið undir sér.

Ég tel því innflytjenda stefnuna sem hefur verið við lýði vera skammarblett á íslenska þjóðfélaginu gagnvart innflytjendum, og á sama tíma vera hnífstunga í bakið á neðri lágstétt landsins sem var þegar fyrir á landinu, og hefur margt hvert ekki einungis gengið með skertan hlut frá borði af þeim sökum, heldur gengið með skít á priki út á sjóræningja plankann.

Svo byrja síðan stór hluti lágstéttar nýliðana, þessir  innflytjendur, að verða meir og meir utangarðs ef þeir hafa ekki þá þegar orðið það við komu sína hingað í rándýrt og útskælt íslenska hórsamfélagið, og þá fer að bera stöðugt meir á skuggahliðum fátæktar í reykvíska bæjarlífinu sem ætti að vera þjóðfélaginu til skammar. 

Húsnæðisvandinn

Húsnæðisvandinn á höfuðborgarsvæðinu sem tók að ágerast enn meir um aldamótin þegar það fór að verða vart við húsnæðisskort og ekki einungis síhækkandi húsnæðisleiguverðs, og þá er ekki einungis sí aukinn fjöldi fólks og sérstaklega innflytjendur sem neyðist til að hýrast í herbergiskytrum heldur bílskúrum og iðnaðarhúsnæði sem hefur verið breytt í húsnæði.

Þetta er mest megnis afleiðing af óheftu innflytjenda flæði til landsins og er kolröng stefna, af því það er hvorki aðstaða hér fyrir svo mikinn fjölda innflytjenda, né geta innflytjendur augljóslega haft vitneskju um það og koma því hingað flestir án þeirrar vitneskju.

Meðan það var orðið erfiðara að fá leiguhúsnæði frá aldamótunum þá er það orðið illmögulegt ef ekki ómögulegt síðasta árið sökum aukins streymis innflytjenda og hælisleitenda til landsins.

Til að fólk geti fengið leiguhúsnæði þá þarf það að vera með sambönd sem bjóði upp á aukinn forgang. En ef það hefur þau ekki, þá þarf það orðið að bjóða í hærri leigu eða hafa góð meðmæli og góðan prófíl, eða bæði tvennt.

Og þá þarf að spyrja hvernig þjóðfélagi íslendingar vilji búa í á Íslandi

En þá held ég að svörin verði ægi ólík hverju öðru.

Það er þó staðreynd að þjóðfélagið hafi breyst til mikilla muna frá því sem áður var seint á síðustu öld og það hafi einna helst orðið mikil breyting á lýð landsins sem virðist vera að færast í annað horf þegar á er horft og það á einungis mjög stuttum tíma eða um tveimur og hálfum áratug og enn meir síðasta áratuginn.

Mér hefði þótt mjög óeðlilegt ef þessar breytingar hefðu verið álitnar lítið sem ekkert tiltökumál, það að nær fimmtungur landsmanna væru innflytjendur og í ofanálag að þessi fjöldi hefði nær allur bæst við á einungis tveimur og hálfum áratug.

Slíkar breytingar eru þjóðinni óeðlilegar og óhollar og gætu einungis fengið að viðgangast í þrælanýlendum þegar innfæddir skipta ekki máli. Og það hlýtur reyndar að vera ástæðan fyrir þessum breytingum, íslendingar á Íslandi virðast einfaldlega ekki skipta lengur máli fyrir þeim sem hér ráða.

Í ofanálag er nokkur hluti nýlegra innflytjenda, og það stór fjöldi, af allt öðru sauðahúsi en þjóðin, eins og frá Austurlöndum fjær, Afríku og Suður og Mið-Ameríku. Húðlitur þeirra er ekki stærsta vandamálið, heldur það sjálft og rætur þess eins og það er komið hingað.

Ef þetta eru ljót orð, hversu meir ljótara er það þegar þetta fólk verður að nýliðun neðri lágstétta landsins og jafnvel að enn meiri úrhrökum vegna fátæktargildru þeirra í einu af dýrasta landi heims, og menntunnarstigs þeirra?

Jafnvel vel menntað og upplýst fólk frá þessum heimshlutum nýtur oft ekki menntunnarstigs síns síns á landinu sökum ýmissa vandkvæða, eins og þegar það er ekki nógu mikil eftirspurn eftir starfsmenntun þeirra. Er viðvera þeirra hér þá samt ennþá réttmæt? Nei, hún leiðir til spillingar getu þeirra og hæfileika og þeirra sjálfra í leiðinni.

Og þá er þjóðfélagið farið í hundana

Það hefur hvort sem er aldrei verið nein reisn yfir íslenska þjóðfélaginu sem hefur lengstum verið vanþróað og fátækt, og er það ennþá daginn í dag, staðsett á landsvæði þar sem ekki hefur verið auðvelt að byggja ábatamikinn iðnað á náttúruauðlindum þess.

Landið hafi síðan lengst af lotið yfirráðum erlendra ríkja og lýður landsins verið því ósjálfstæður og virðist vera það ennþá daginn í dag svo jaðri við að Ísland væri sýndar ríki, og er það jafnvel. Ísland er sýndarríki, ríkið er ekki búið sjálfstæðri þjóð, þjóðin er nýlendu þrælar, og innflytjendur þræla nýliðun til að bæta við fleiri þrælum og bæta upp þrælamissi eða óþæga þræla

Ferðamannaiðnaðurinn er glæpur gegn landinu sem fær að viðgangast

Hvaðan eiginlega kemur þessi þennsla í hagkerfinu sem er verið að reyna að hægja á?

Talað um innlenda eftirspurn en hvaða þá?

Það er auðvitað ekki ferðaiðnaðurinn sem var orðinn stærsti atvinnuvegurinn á landinu, og það svo stór að sjávarútveginum var ýtt til hliðar í þjóðmálaumræðunni þar til covid skall á og hann kom aftur inn í hlýjuna.

En svo eftir að ferðaiðnaðurinn hefur tekið sig upp aftur þá er aldrei beint sjónum að þessum glórulausa bananalýðveldis iðnaði sem er að naga íbúa landsins inn að beini.

Hórbælis iðnaður upp á nokkur hundruð milljarða á ári hverju þýðir fjárfestingar upp á hvað marga milljarða, nokkra? nei auðvitað ekki, heldur tugi milljarða ef ekki hundrað milljarða á ári.

Fasteignir vega vísast langþyngst, bifreiðar, hórbælis innmaturinn, flugvélar og þyrlur, ef jafnvel ef ekki flutninga skip líka.

Ferðamannaiðnaðurinn er glæpur á svo mörgum sviðum, og nú getur almúginn séð hvernig þessi glæpur er meðhöndlaður af ríkinu og hvað ríkið standi þá fyrir.

Stýrivaxtahækkun veitir síðan mjög ólíklega atvinnuvegi sem er í ofþennslu aðhald. Hækkunin kemur því ekki ólíklega mest niður á heimilum og fyrirtækjum sem voru í tiltölulega eðlilegum gangi og vexti, en fara nú í samdrátt og lægð og áföll sem grefur undan langtíma framtíðarhorfum þeirra og jafnvel endanlegum horfum.

Á meðan fær þessi ónýtis hórbælisiðnaður að valsa um eins og í einhverju ævintýri enda er hann augljóslega í náðinni hjá keisaranum sem lætur sér blíðkuna og vændið auðvitað vel líka enda venjulega forheimskt asnaprik.

En það er keisarinn sem hefði átt að veita hórbælinu taumhald svo jafnræðis væri gætt, í stað þess að láta stofnun stýra vöxtum þjóðarbúinu og heimilum landsins í óhag.

En asnaprikið hefur ekki vit á þessu og kann eigi ólukku hórbælis síns frá að stýra og setur því á endanum höfuð sitt á fat.

Hundar og eigendur þeirra við Arnarhól

Alltaf jafnt sorglegt að sjá þessa hunda á Arnarhóli hvað þeir virðast vera mikið show off fyrir EIGENDUM sínum eins og einn núna við uppgirðinguna við Seðlabankann.

Sá reyndar nokkra fyrir nokkrum vikum síðan í EIGU sama aðila eða hunda haldara ef til vill í 101 sem voru að leika sér að því að slást. En eigandanum hafi síðan þótt komið of mikið af hinu góða og hreinlega sett einn þeirra í band og var það þá mér til yndisauka.

Enn með „yfirspennt hagkerfi“

Fjör gæti verið að færast enn meir í leikana á landinu á komandi tímum

Það eru margvíslegir aðilar sem tengjast þróun mála á Íslandi með beinum og meðvituðum hætti, og þeir gera það með hver sinni virkni og eðli þessara tengsla.

Með öðrum orðum þá er virkni þeirra ekki sú sama, eins og gefur að skilja, aðilarnir geta jú verið misvirkir í þessum efnum. En hér er líka átt við ólíka virkni, í þeim skilningi að virknin geti líka verið meir í bakgrunninum en hjá öðrum. Semsagt, þá geta aðilarnir ekki einungis verið misvirkir þegar kemur að þróun mála á Íslandi, hvað þeir eyði miklum tíma og séu uppteknir við það, heldur hversu mikið af virkninni hjá þeim fari fram í bakgrunninum.

Og svo þegar kemur að sjálfum tengslum þeirra við þróun mála, þá er eðli þessara tengsla ólík, eins og gefur að skilja, aðilarnir eru jú að gera ólíka hluti, og sem fara heldur ekki alltaf saman við það sem aðrir eru að gera og stefna að þegar kemur að þróun mála. En þeir geta þó skipst í hópa og unnið saman að sameiginlegum markmiðum.

Nokkur óþekkt öfl sem áhrif hafa á þróun mála á Íslandi

En það eru margvísleg öfl sem áhrif hafa yfir landinu og verða nefnd hér nokkur þeirra sem eru óþekkt.

Aðili 1

En svo væri einn aðili og hann væri ekki staddur í sama kafla og aðrir, hann væri komin miklu lengra í sögunni, skráðri jafnt sem óskráðri. Hann væri þar að auki staddur á allt annarri bylgjulengd en aðrir. Það væri ekki ljóst hvað hefði vakað fyrir honum. Hann skipti sér ekki af því sem fram færi í núinu.

Aðili 2

En svo er það en einn aðili, og hann er ennþá óskiljanlegri, og hann er á annarri bylgjulengd en sá fyrrnefndi. Hann vakir yfir landinu. En hann skiptir sér ekki af því sem fram færi í núinu.

Aðili 3

En það eru enn aðrir aðilar sem koma að þróun Íslands, en þeim er ekki umhugað um velferð Íslands af því þeir vinna eftir kerfi sem nær óratíma framávið. Þeir skipta sér því ekki af því sem fram færi í núinu.

Áhrifa allra þessara þriggja aðila fer líklega að gæta á ákveðinn hátt á komandi tímum.

En þessir þrír mjög ólíku aðilar skipta sér ekki að velferð landsins í núinu eins og áður hefur komið fram, þannig að áhrifa þeirra mun líklega ekki gæta á því sviði, og sérstaklega ekki þriðja aðilanum, af því hann er víðsfjarri raunveruleika mannanna.

Þeir vinna eftir hagsmunum sem falla sem mest að heildar hagsmunum þessa hnattars, en þeir gera það allir með þeim takmörkunum sem þeir eru bundnir af og eru mismikil hjá hverjum og einum þeirra.

Það sem getur hinsvegar gerst, og mun væntanlega gerast á komandi tímum, ef það er ekki þegar hafið, er það að þó þeir skipti sér ekki af því sem fram fari í núinu, þá eru ákveðin áhrif eða umsvif á landinu, eða þungi þeirra sem veki hjá þeim viðbrögð, og það er mjög líklega þannig sem einhver tenging eða tengsl verða á milli þeirra og núsins, og þannig sem áhrif þeirra verða vart að því er virðist inn í núið. Veit hinsvegar ekki hversu meðvitaðir þeir væru af núinu á meðan.

Þannig að þó þeir skipti sér ekki af því sem fram fari í núinu þá munu þeir gera það í bakgrunninum ef þeir muni bregðast við sérstökum umsvifum mannanna, eða þunga þeirra, eins og áður var vikið að.

Þeir eru þá væntanlega að fara að bregðast við og valda áhrifum með því, og eins eru þeir líka að fylgja eftir langtíma markmiðum sem unnið er eftir.

Þetta eru skapandi öfl, reginöfl sem hafa mikla mótunnareiginleika, og þegar þeir munu bregðast við þeim þunga sem fylgir umsvifum mannanna á Íslandi á þessum að því er virðist víðsjárverðu tímum þá munu áhrif þeirra að öllum líkindum verða eftir því.

Endurvinnsluaðferðum samfélaganna verði kastað á hauganna

Það er ekki sjálfsagt eða eðlilegt að flokka venjulegt sorp á heimilum og fyrir því eru tvær góðar ástæður, og eru þessar:

þessu fylgi sóðaskapur og óþarflega mikið umstang sem er ekki þess virði.

Þar að auki á fólki að vera frjálst að velja að flokka ekki sorp sem fellur til á heimili þess eða fyrirtækis og er það þriðja góða ástæðan ef ekki sú mikilvægasta.

Endurvinnsla úrgangs eins og plasts og pappa hafi misfarist of mikið í gegnum tíðina og valdið gríðarlegum umhverfislegum spjöllum.

Hvorki sorp hirðu aðilar á landinu né erlendir endurvinnsluaðilar hafi í rauninni haft getu né burði til að taka á móti endurvinnsluúrgangi og sinna úrvinnslu hans með fullnægjanlegum og ábyrgum hætti.

Endurvinnsluúrgangur frá íslenskum heimilum og fyrirtækjum hafi mest allur verið sendur úr landi, og hafi líklega að stóru leyti safnast þar upp og átt þátt í því að hafa ollið svo miklum spjöllum þar og ráðaleysi að honum hafi á endanum verið líklega mest öllum fargað með einum eða öðrum hætti, og mjög líklega oftast með brennslu, eða mjög líklega losaður í höfum heims, og ekki ólíklega urðaður í jörðu. Og þetta meðan stór hluti heimila og fyrirtækja voru alla síðustu áratugina að flokka og safna endurvinnsluúrgangi samviskusamlega.

Málið horfir því þannig við hjá mér að heimilin og fyrirtæki eigi ekki að þurfa að standa í óþarfa sóðaskap við að flokka og safna rusli sem til fellur hjá þeim, og jafnvel þó endurvinnsluaðferðir hefðu tekið stórbreytingum til hins betra. Því rusl sé rusl sem megi kasta í EINU og sömu ruslafötuna, hvort sem er mulningur eða ósamanbrotin mjólkurferna, eða sápuflaska og hvort sem hún væri tóm eða full.

• Það á því að brenna mest allt sorp
• Sorp móttöku aðilar einir eigi að flokka sorp sjálfkrafa eftir þörfum

Ef þetta viðhorf lýsi reiðum miðaldra karlmanni þá ætti það í rauninni að vera auðskiljanlegt miðað við hvað samfélög eins og það Íslenska séu orðin fram úr öllu hófi VITLAUS og GRÆNINGJALEG og séu í greinilegu niðurbroti, því þau hafa misst mest alla þá skynsemi sem hafi haldið þeim innan eðlilegra og skikkanlegra marka, og hafi þau því villst af leið með villukenndri og kengbilaðri stjórnun sem hefði leitt þau til tortímingar ef ekkert hefði verið að gert. En þetta er líklega tímabundið sturlunnarástand þeirra sem muni ganga yfir eftir að þau hafi vankað við sér.

Reiði miðaldra karlmaðurinn ég er ekki einungis að sjá forráttuheimskun þá sem tröllríði samfélögunum í þessum efnum, heldur ennfremur aðrar hliðar þess og þætti, eins og þeirrar sjúklegu sektarkenndar sem gripið hafi samfélögin og virðist vera þáttur í því að fá þau til að endurskoða venjur sínar sem lífsskilyrði þeirra sé komin undir, og þá dugi blessunarlega engan veginn lengur að grafa sorpið undir sig, heldur færa það í annað nýtanlegt mót í staðinn, en þá eru þar ráðandi greinilegir stórfelldir byrjunnarörðugleikar.

En meðan þetta er að ganga yfir þá mun þeim lærast að umgangast auðlindir sínar og umhverfi með öðrum hætti þar til aðferðir þeirra skerpist til mikilla muna, og það svo mikið að þau þurfi ekki lengur að vera að ruslast, og hvað þá að vera að tæma skyrið úr skyrdollunni við innkaupin til að auðvelda og flýta losun endurvinnanlegs úrgangs, en láta svo dolluna enda suður í kyrrahafi. En svona virðist mér hringrásarhagkerfið hafa nær virkað í raun, svo ekki er við reiðann og blótandi miðaldra karlmanninn að saka.

En með tímanum verða samfélögin að öllum líkindum meir umbúðalaus og hlutum verði mjög líklega eytt á staðnum.

Sorp flokkunnar farganið

Margir hafa undanfarið vakið máls á þeim ókostum sem fylgja flokkun sorps sem fellur til á heimilum, en allt bendir til þess að þetta nái ekki lengra en svo að óánægjuraddir fólks í þessum efnum séu einungis viðraðar, og það sem við sitji verði áframhald á þessari skyldu heimila að flokka sorp heimilisins.

Auðvitað eru óánægjuraddir fólks vanmáttugar frammi fyrir stórumsvifum hins opinbera og sveitarfélaga sem hafa eytt ógrynni fjárs í verkefni sem virðast einfaldlega miða að því að losa sorp með öðrum hætti enn að hrúga því á ruslahaugana og láta það safnast þar fyrir. Og þessvegna liggur ekki alveg við að brugðist sé við þessum óánægjuröddum með því að breyta stefnunni í þessum málaflokki ef það gerir að engu þær fjárfestingar sem lagðar hafa verið í þessi mál.

En því verður þó samt ekki neitað að þessi flokkunnarárátta er ekki einungis komin út í algjörar öfgar, heldur og reiðileysi, og lýsir með því ráðaleysi og vanmætti þessara stofnanna, og þessu muni að öllum líkindum ekki linna fyrr en að nokkrum áratugum liðnum, eða 15 árum í skásta falli, en 30 í versta falli.

En þó eru að vísu ein og hálf öld eða tvær aldir í það að mennirnir verði farnir að umgangast þessi mál af fullu viti og ábyrgð og það svo mikið að þau verði líklega ekki lengur neitt tiltökumál. Heimilis sorp verði svo að segja ekki lengur til staðar, það verði gert út af við það með ýmsum hætti og oft eftir kúnstarinnar reglum, eða flóknum aðgerðum í bakgrunninum.

Þetta gerir ásýnd núverandi fyrirkomulags hér á landi mjög asnalega, og reyndar þarf ekki einu sinni að horfa aldir fram í tímann til að geta séð það, því svo asnalegt er það eins og gefið var til kynna hér áður í erindi þessu.

En enn einu verður þó líklega ekki neitað, eða allavega ekki í fljótu bragði, og það er að aðferðir mannanna við úrgangsmeðhöndlun og vandamál sem því fylgir, verður síðar meir lykillinn að því að skilvirkari lausnir á því verði fundnar. Og þetta er í rauninni einn af lykilþáttum þess hvernig mennirnir læra að stjórna og axla ábyrgð á sívaxandi samfélögum sínum og þéttsetnara umhverfi.

En hvað ætti að gera í dag til að taka betur á þessum málum?

• Mest allt sorp heimila og fyrirtækja sé sótt og eftir þeim skilmálum sem almennt eru í gildi eða eru í gildi fyrir viðkomandi aðila
• Mest allt sorp sé brennt eða umbreytt
• Heimili og fyrirtæki þurfi ekki að flokka sorp nema um stórsorp sé að ræða eða vandmeðfarin úrgang
• Móttökuaðili flokki sorp eftir þörfum með sjálfvirkum hætti
• Fyrirtækjum verði umbunað fyrir flokkun sem skili hagnaði fyrir móttökuaðila

Illa innrætt borgarastéttar mafía

Þetta með hjartabólgu og aðrar alvarlegar aukaverkanir sem rannsóknir eigi að hafa rakið til covid bólusetninga, þá þarf að koma því á framfæri að það þurfi að láta þetta þetta kjurt liggja, því sumir þurfi á flýti dauða á að halda, eins og ég.

Allt í lagi, hægvirkum dauðdaga þá.

En allt í lagi þá, heilbrigðiskerfið er sjúkt og lamað, og heilbrigðisstarfsfólkið ráðþrota ef þá ekki að því er virðist fádæma fáviturt og illa innrætt úr hrokafullri og innmúraðri borgarastéttar menntastofnunum.

Hvað viljið þið eiginlega heyra meir?

Kannast ekki við rannsóknirnar

Vík frá mér græningja vindorkuver

Hef ekki talið vind vera ákjósanlegan orkugjafa fyrir orkuþarfir landsins og því eigi hann vart að vera upp á borðum þegar gerðar eru áætlanir um nýtingu stórorkugjafa á landinu.

Ennfremur þá er þessi tegund af vindorkuverum sem hafa verið til umræðu óhagkvæm hvað orkunýtni varðar og eru ekki síst umhverfislega óhagstæð.

En þar sem vindorkumál hafa verið mjög ofarlega í umræðunni síðustu árin og það stefni í það að vindur verði virkjaður fyrir alvöru á landinu, þá er manni farið að óa verulega sú áhersla sem lögð hefur verið á slíkan virkjunnarkost, og ekki síst fyrir það hvað sumar áætlanirnar virðast lykta af mikilli peningalykt framyfir verðleika eða ágæti vindorkuvera.

Hef jafnvel haft grun um það að þessar áætlanir geti sumar hverjar verið að mestu leyti reistar á fölskum forsendum vegna þess. Að það væri fyrst og fremst verið að reisa gróðalindir í skjóli þeirra skattaívilnanna sem græningjaorka eins og vindorka virðist njóta, í ofanálag við það að það væri gert með afleggs orkuverum sem vindorkuver í raun og veru eru.

Og þetta í stað þess að virkja áreiðanlegri orkugjafa og með áreiðanlegum orkuverum sem gætu uppfyllt mun betur orkuþarfir á landinu næstu öldina og væru reistar fyrst og fremst í þeim tilgangi.

Slökkvistarf gróðureldanna við Litla-Hrút gosstöðvarnar virkar eins og hálf tilgangslaust

Nú er ég ábyggilega að skrifa af dálítið mikilli vanþekkingu um gróðureldanna við gosstöðvarnar við Litla-Hrút, en ég hef verið að furða mig á því af hverju það sé verið að slökkva þá.

Ég hef reyndar ekki verið að fylgjast neitt með þessu,heldur einungis lesið fyrirsagnir frétta um þetta og fundist nóg um að verið sé að leggja svo mikla vinnu í þetta.

Ég hef reyndar heldur ekki kynnt mér aðstæður þarna.

En í allri minni fákænsku þá hefði mér þótt dálítið tilgangsleysi að vera að slökkva gróðurelda þarna sem hafa orsakast af eldgosi.

En eins og ég tók fram þá segi þetta af dálítið mikilli vanþekkingu.

En ef hinsvegar það skipti máli að slökkva þá, sem er líklega tilfellið, þá ætti að gera það á þann hátt að mannafl sé ekki látið púla við það. Og það þýðir að það þurfi að beita sérstökum aðferðum sem hefðu verið nógu stórvirkar og skilvirkar.

En mér dettur þó ekki í hug að það yrði gert með flugvélum eða þyrlum, af því mér hefur alltaf fundist það tilgangslaust. Nema þá ef til vill að efnum væri sturtað yfir gróðurlendi svo gróðureldar gætu ekki kviknað þar og þannig stöðvað framrás þeirra.

En þetta yrði líklega hálf tilgangslaust þegar gróðureldarnir væru af völdum eldgos sem framleiðir sí íkveikjandi elda á þurru gróðurlendi og það við vindasamar aðstæður eins og mjög algengt er á landinu og því hefði þurft að beita allt öðrum ráðum sem hefðu þurft að vera stórvirkar og miklu skilvirkari.

Breytingar á tungumáli þjóðarinnar munu valda menningarlegum og hugrænum breytingum sem gætu haft þýðingarverð áhrif

Sýn mín á framtíð íslenskunnar er sú að íslenskan muni eðlilega taka miklum breytingum næstu aldirnar, og um síðir eigi tungumál landsins eftir að verða öllu ólíkara en íslenskan er í dag, og það svo mikið að íslenska okkar daga verði lítt skiljanlegt fyrir mælendur framtíðar tungumáls landsins áður en árþúsundið verði hálfnað.

Það er hinsvegar spurning hversu mikið neikvæðar breytingarnar verði, eða hversu mikil neikvæðu áhrifin verði á íslenskuna, og síðar meir á framtíðar tungumál landsins að nokkrum öldum liðnum. En fyrir fólki sem er annt um íslenskuna og framdrif hennar þá má álíta að áhrifin verði eitthvað neikvæð.

En það ætti ekki endilega að verða léttvægar neikvæðar breytingar, því það má gera ráð fyrir því að tungumál þjóðar geti mótað ákveðna heilavirkni í fólki sem auðveldi ákveðna eiginleika og getu þeirra. Og þegar um þjóð eða hóp er að ræða sem talar sama tungumál, þá verða áhrif þess enn meiri. Framtíðar breytingar á íslenskunni munu síðan hafa áhrif á þessa eiginleika og getu þjóðarinnar og þeirra lýða sem munu sitja hér á landinu eftir hana.

Íslenski menningarheimurinn

Það ætti að vera athyglisvert ef gerð yrði grein fyrir því hvað íslenski menningarheimurinn væri. En líklega gætu hugmyndir landsmanna um hann verið nokkuð ólíkar, og þá helst eftir því hvaða þjóðfélagsstétt þeir tilheyrðu eða jafnvel leituðu upp til, sem væri allt frá lágstétt og allt upp í efri stéttina ef ekki aðalstétt eða hástéttina. Þegar sagt er hér að leita upp til, þá er átt við það, að meðan þeir væru bundnir og fastir við eina stétt, þá gætu þeir þó leitað upp á við upp á menningarsvið þeirra stétta sem liggja ofar, þannig að þeir væru ekki alveg bundnir af menningarsviði eigin stéttar.

En sem neðri lágstéttarmaður, eða sveitingi, en semsagt ekki borgarstéttarmaður, þá get ég gert mér í hugarlund að þjóðin ætti sameiginlegan arf eða arfleifð sem hefði rætur að mestu leyti á sjálfu landinu, og væri komið frá fólki sem hefði átt sinn uppvöxt hér eða mótast af kúltúr landsins.

En auðvitað á jafnvel forn arfleifð okkar rætur sínar að rekja að þó nokkuð miklu leyti til annarra menningarheima, bæði skyldra og eins óskyldra, jafnvel alls óskyldra og fjarlægra, og eins langt og til austurlanda fjær, og ekki óhugsanlega til Norður Ameríku og Grænlands, og jafnvel Suður og Mið Ameríku.

Menningararfleifð skylds menningarheims

Þegar það væri um skylda menningarheima að ræða þá hefðu menningaráhrif þeirra getað náð hingað eða flust með innflytjendum og fest hér rætur og jafnvel náð meiri vexti eða annarskonar mótun.

Meginstoðir hins íslenska menningarheims virðist hafa átt sér slíka tilurð við landnám norrænna manna, og íslendingar hafa haldið þessari arfleifð í miklum metum og heiðri ennþá daginn í dag þó tengsl þjóðarinnar við hana virðist hafa farið dvínandi síðustu áratugi. En þetta eru samt ennþá meginstoðir hins íslenska menningarheims að því leytinu að rætur þjóðarinnar liggi þar og ennfremur sjálfsmynd hennar og reisn.

Menningararfleifð óskyldra menningarheima

Eins og áður sagði þá á arfleifð okkar líka rætur sínar að rekja til óskyldra menningarheima, og þaðan hefur hún náð hingað eftir að hafa haft viðveru á fleiri menningarsvæðum á leiðinni, og verið jafnvel endurmótuð og aðlöguð meðfram því, og þessu haldið áfram eftir komuna til landsins. Það hafa síðan myndast sterk tengsl við hana í þjóðarsálinni og hún orðið hluti af íslenska menningarheiminum.

Kristindómur sem menningararfleifð óskylds menningarheims

Kristindómurinn er komin frá menningarheimi rómarveldis og færir með sér í leiðinni sögu og sagnahefðir menningarheima vestur Asíu lýða og að meginhluta í gegnum menningarheim hins forna Ísraels.

Kristindóminum var síðan haldið að þjóðinni með góðu eða illu meðan þjóðinni voru innrættir framandi og torskildir siðir sem hún kunni lítil sem engin skil á, og er svo ennþá daginn í dag.

Öll þessi innræting hefur síðan skilað sér í því að landsmenn skilgreina sig lang flestir sem kristnir, þó rætur þjóðarinnar hafi upphaflega legið í ásatrú sem hafi síðan þurft að lúta í lægra haldi fyrir kristindómi fljótt eftir landnám norrænna manna.

En hvernig landsmenn eru kristnir er ægi misjafnt og mismikið, en venjulega látið nægja að kalla sig kristinn en varla meir en það. Helstu siðir landsmanna tengt kristindóminum verða því einungis hinir sömu grunn siðir og tíðkast á flestum menningarsvæðum jarðar, eins og skírn, ferming, brúðkaup og jarðarför, en þá með kristnum blæ.

Og þetta er nær allur kristindómurinn á landinu, meðan öðrum kristnum siðum og hugmyndum, framandi og torskildum er nær oftast fylgt blint eftir af öðrum hópum manna sem gefa sig að kristindómi þjóðkirkjunnar eða kristinni trú.

Ísland er svo sagt vera kristið og stór hluti þeirra sem svo meina trúa því staðfastlega og af mikilli vissu, eins og tengsl landsins við kristindóm eða kristni eða kristna trú væru innsigluð og helg, en er það eiginlega ekki, heldur byggjast tengslin á valdsmannlegri innrætingu. En það gæti hinsvegar verið á undanhaldi að segja landið vera kristið.

Landsmönnum sem játa kristna trú fer allavega sí fækkandi og til og með meðlimum þjóðkirkjunnar fer svo mikið fækkandi að það verði brátt orðið óhjákvæmilegt að endurskoða með formlegum hætti stöðu þjóðkirkjunnar sem slíkrar.

En þegar þessi staða verður afnumin þá þarf að endurskoða í leiðinni helstu siði landsmanna sem hafa verið gefnir kristinn blær undir skjóli þjóðkirkjunnar, eins og skírn, fermingu, brúðkaup og jarðarför

„Ekki við innflytjendur að sakast“